Bu durum, finansal analiz yapmayı ve önemli kararlar vermeyi zorlaştırır. Bundan dolayı şirketlerin enflasyonun etkilerini iyi bir şekilde analiz etmeleri ve süreçleri bu doğrultuda planlamaları gerekir. Enflasyon muhasebesi işletmelerin mali durumlarını incelerken gerçeğe yakın analizler yapmalarını mümkün hale getirir. Genel olarak enflasyonun etkisini finansla verilerden arındırılmasıyla gerçekleştirilir. Böylece ortaya gerçek bir ekonomik tablo çıkar. Enflasyonun yüksek olduğu bir ortamda her yıl elde edilen kazançların anlamı farklılık gösterir. Yüksek enflasyon, maliyetleri de artırarak kâr marjlarında düşüşlere neden olur. Bundan dolayı enflasyon muhasebesi bu etkiyi arındırarak daha gerçekçi sonuçlar elde edilmesine olanak tanır.
Enflasyon muhasebesi şirketlerin bilançoları üzerinden gerçekleştirdiği bir işlemdir. Yapılan düzeltmeler sonucunda enflasyonun yarattığı suni değişiklikler ortaya çıkarılır ve gerçek kâr/zarar durumları ortaya çıkar. Örneğin, maliyetlerin artmasından dolayı satışı gerçekleştirilen bir ürün/hizmetin fiyatı önceki yıla göre yüksek olabilir. Bununla beraber elde edilen gelir enflasyondan arındırıldığında fiyat her ne kadar yüksek olsa da kâr geçen yıla göre daha düşük olabilir. Bundan dolayı enflasyon muhasebesi aracılığıyla finansal tabloların incelenmesi ve şirketlerin gerçek durumlarını görmesi gerekir. Türkiye’de enflasyon muhasebesi 2003 ve 2004 yıllarında uygulanmıştı. Bununla beraber 1 Ocak 2024 tarihinde ortaya çıkan yüksek enflasyon tablosundan dolayı tekrardan uygulamaya alınmıştır.
Enflasyon muhasebesi uygulamaları
Enflasyon muhasebesi, TMS 29 “Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama” standardına göre gerçekleştirilir. Yapılan bütün işlemlerin dipnotlarda ve finansal tablolarda gösterilmesi zorunludur. Enflasyon muhasebesi uygulamalarından bazıları şu şekilde özetlenebilir:
● Finansal Durum Tablosu: Parasal kalemlerin dışında kalan tüm kalemlerde genel bir fiyat endeksi kullanılarak düzeltme gerçekleştirilir. Bununla beraber başlık ve tablolarda “TL” ifadesi yerine “TL’nin 31 Aralık 2023 tarihindeki satın alma gücü” ifadesi kullanılmalıdır.
● Kâr/Zarar Tablosu: Tüm gelir ve gider kalemleri enflasyona göre düzeltilmelidir. Net kâr/zararla alakalı parasal kazanç/kayıplar da ayrı bir kalem olarak gösterilmelidir.
● Özkaynak Değişim Tablosu: Önceki yıllarda belirlenen yeniden değerleme artışları iptal edilerek düzeltilmiş olarak geçmiş yıllar için kâr/zararlar hesaplanır.
● Nakit Akış Tablosu: Bu tablodaki bütün kalemler enflasyona göre düzeltilir ve kazanç/kayıplar üç farklı şekilde sunulur.
Enflasyon muhasebesinin önemi
Yüksek enflasyonun hakim olduğu ortamlarda işletmeler de gerçek durumlarını incelemek için enflasyonun etkilerini arındırarak analizler gerçekleştirmelidir. Enflasyon muhasebesi gerçekçi mali durumun görüntülenmesine olanak tanır. Yatırımcılar ve alacaklılar için şeffaflık sunar. İşletmelerin yanlış bilgiler doğrultusunda hareket etmesinin önüne geçer. Enflasyon muhasebesi uygulaması ise bütün bu hesaplamaları pratik bir şekilde yapmanıza yardımcı olur. Siz de bu uygulamayı edinerek mali süreçlerinizi daha doğru inceleyebilir, enflasyonun etkisini arındırarak gerçek durumunuzu görebilirsiniz.
