FED faiz oranları ile açıklama yapmadan önce Trump açıklama yaptı: Tüm veriler olumlu. İşsizlik sayısında düşme var. Enflasyon, Üretim ve dış ticaret rakamları da olumlu FED faizleri düşürmeli. Dedi.
FED faiz indirimine gitti.
Bu kararın, dünya ve ülke ekonomimize etkilerini bulmaya çalışmadan önce bu günkü dünya ve ülkemiz ekonomisinin durumuna ve bu halde olma sebeplerine bakmak gerekir.
FED, 2015 yılında, on yıl aradan sonra faizlerde arttırma kararı aldığında, Trump, bu kararın Amerikan ekonomisine zarar vereceği uyarısını yaptı.
FED, 2015 yılından sonra çeşitli dönemlerde 0.25 baz puan artışlara gitti. Sonuç da dünya üretimine ve ticaretine lokomotif etti eden dolar, doğduğu yere doğru hareket etti. Doların ABD ye geri dönmesi gelişmekte olan ekonomileri, özellikle milli geliri onbin dolar tuzağında olan ülkeleri haddinden fazla olumsuz yönde etkiledi. Ülkemizde bundan payını aldı. Dünyanın da ekonomik büyümesi düştü.
Bu faiz arttırma kararından ekonomisi en fazla etkilenen ülkelerin büyük bir çoğunluğunun ABD müttefiki ve ekonomik ilişkileri iyi olan ülkeler olması nedeni ile ABD nin dostları ile arasının açıldı.(Bu konuda geçmiş yazılarımızı takip eden okuyucularımız,” birileri Trump’ u uyarmalı “ yazımızı hatırlarlar.)
Avrupa ve Amerika arasında,ticaret yapmaya çalışan gelişmekte olan ülkelerde bu durum karşısında, yeni pazarlar ve müttefikler aramaya başlayınca Dünya ekonomisinde Asya kıtası da varlığını ortaya koydu. ve dünya ticaretinde hâkim olan Dolar ve Euro’nun yerine, ülkelerin kendi paraları ile ticaret yapabilmeleri gündeme geldi. G- 20 Toplantılarında sosyal konulardan ziyade ekonomik konular ve ekonomik ilişkiler daha ön plana çıkmaya başladı. Davos zirvesinde de, ekonomiden çok ekonomik durumun dünyadaki sosyal yaşamlar üzerindeki etkileri ve 4.0 sanayinin yaygınlaşması,yapay zeka, dünya nüfusu ilişkilerini tartışılır hale geldi.
Dünyadaki üretime yönelik yatırımlar düştü. Paranın, paradan, para kazanma çalışmaları hız kazandı. Sonuç ta artan dünya nüfusu ve artan işsiz sayısı oldu. Dünya borsalarının bazılarında hareketlilik, dünya ticaretinde ise durgunluklar başladı.
Ülkemizde bu gelişmelerden nasibini aldı.
FED in 2015 yılında faizleri artırması etkileri ile ilgili birçok örnek daha verilebilir. FED in faiz arttırmasının başlaması ile ülkemizde dolar kur fiyatı durumuna bakarak, dolar kurunun ne olacağı yönünde tahminlerde bulunmak gerekirse; FED faiz artırımına gitmesi ile birlikte tüm dünyada gelişmekte olan ekonomilerde olduğu gibi Ülke paramızda dolar karşısında değer kaybetmeye başlamıştı. FED in faizlerdeki düşüş kararı almasından sonra, ABD deki doların başka ülkelere hareket etmesi sonucunda, bu sefer tersine olarak ülkemizde doların değer kaybetmesini beklemek gerekir.
Unutulmamalıdır ki; Paramızın değerini sadece FED in faiz kararları belirlemez. 2020 yılında ülkemizde doların değerini, güven endeksleri, dış ticaret açıklarımız, enflasyon rakamlarımız, Suriye deki iç savaş ve ekim ayında Banka, özel sektör ve devletin dış borç ödemelerini sağlıklı bir şekilde yapabilmeleri etkileyecektir. Kasım 2019 ayı 2020 kur fiyatlarının en iyi tahmin edileceği ay olacaktır.
Bilindiği üzere finans, reel sektör ve devlet ekonomilerin belirleyicisidir. Ülke yaşayanı bizlerin, tutum ve davranışları da ülke ekonomilerinde belirleyici etkiye sahiptir. Bu nedenle, bizlerinde spekülatif hareketlere alet olmamamız gerekir. Bir ülkede doğru üretimlerkadar akıllı ve yerli ürünleri tüketen, tüketicilerin varlığı da çok önemlidir.
Saygılarımla.